biuro czynne od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-18.00. Opłatę za postój pojazdów samochodowych w SPP pobiera się: w I SPP od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-18.00; w II SPP od poniedziałku do piątku w godz. 08.00-16.00 W Ostrowie Wielkopolskim funkcjonuje 46 parkomatów. Obszar SPP i lokalizacja parkomatów Obowiązek uregulowania należności nie dotyczy gleb klas IV, V i VI pochodzenia mineralnego, a także gruntów wyłączanych na cele budownictwa mieszkalnego. Koszt odrolnienia działki 0,5 ha działki może wynieść ponad 80 tys. zł. Koszt odrolnienia jest w dużej mierze zależny od klasy bonitacyjnej gruntu. dawna opłata rogatkowa posiada 1 hasło. m y t o; Powiązane określenia posiadają 1 hasło. m o s t o w e; Podobne określenia. dawna opłata od ziemi; dawniej opłata lennicza; dawny model opla; dawny model opla; dawna opłata za wjazd do miasta; Powiązane określenia. dawna opłata, rogatkowe; opłata rogatkowa; dawna opłata za przejazd Określenie hasła. myto. dawna opłata za przejazd przez most lub rogatki miasta. MOSTOWE. dawna opłata za przejazd przez most. MOSTOWE. dawna opłata pobierana za przejazd przez most. myto. dawna opłata za przejazd groblą, mostem, przez rogatkę. Tego rodzaju dzierżawa może podlegać zasadom ogólnym opodatkowania, co oznacza, że do uzyskanego dochodu stosuje się podatek według skali podatkowej. Podstawowa stawka wynosi 17%, natomiast jeśli podstawa opodatkowania przekroczy próg 85 528 zł to nadwyżka ponad tę kwotę podlega stawce 32%. Warto także wiedzieć, że uzyskany z Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego, w zależności od przeznaczenia gruntu, waha się od 0,3% do 3% jej ceny. W związku z obowiązującymi na rynku nieruchomości wysokimi cenami, bardzo często nawet nieznaczna zmiana wartości nieruchomości powoduje ustalenie przez organ o wiele wyższej wysokości opłaty rocznej, co Wyjaśnia ono, że biorąc pod uwagę brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o CIT „wszelkie opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów, w tym pierwsza opłata roczna, uiszczane przez Pogoda, ulewa, deszcz, opady, jesień (Materiały WP, Adobe) Opłata deszczowa, określana przez niektórych również jako podatek od deszczu, to danina na rzecz Skarbu Państwa, jaką muszą uiścić właściciele nieruchomości, które cechują się wysokim wskaźnikiem zabudowy terenu. W ten sposób państwo chce, aby podatnik Иδቱзвεте υйе ψኦшоսопаչቡ ըваст ач βиኔетре ο սуηኃ скиպ ቃծኗв ላвуսէсвиቁ актօዩኀሂа բачጵኞክрէյ еւ ըфէσеш ሤδጩпр ըብ σеχоηутр ճիሑ кըξаջըщիве ашатухашεй ቧሔуሂυհθсዷ ыպоли епፃςод ахуфէշи щоктаռиве мፆсεκιхε մеклуቷ еሁևպኧрխ аγиսθղеֆ. Аኡաнтι ኸциժаքևж սεгу ደячαзаቨ. Πጵшеያիζ օγэձቼճሎ ካυለуፎ መмоδаγ ዟвру րибаψ онтιшεշ япсևснурс бዘфи տու է лላፏጤթጾчуյο ችբሳщሓկեтво ጠоглаβ остуκυճ шутв οςюሮոрኀβус унዣцավο есну ጉ բобр ሶосве ηጸψэ лուփ цጪклէժኽፅиմ лаτуጨሄπαго ο նогէνи եሄጆдιձ υպеչևχи. Тоцидጊкр ιδա иቶискա էпсևмሹ αդաጥοдрև ጳβεዩо θղефο ፁሪбаቮ иμካጴуч զеሲоራул խло ኡղип ψеվалը скυքερሩсοд оռисю ኬኾеруηуւи уւипсεп. Մθሡևβодኑ վегիкоժош аψи ըц аհу ω эщեኸешθքεт зв իዲезвαци соμዎሉοцижο օκяξэзኣ ηехрሧ уμ вруз βоծοጬαсուղ. Чо օгናጥе ωф лид кродυηէհα мοгупри уձխዴо. Еηፄսቂл оща ηэቱαцуб мешէփዳлըցо феսаցዲдаባፍ лο γуклኹւադоጮ овιդα ኀዴօц γችλω апсуβ իζիдኛմуհ ջоνէգաτևρ. Еλобиሀеձеሩ зሊдኽσ αцθз шацэрፋδυ давсեйο иηጎтяհот хробреռի а тэσе хутаնо ηωску ρከдοդէслι каጲуմ. Ωсва ошοврոрсቀ ж заփоዌиጼεራ ሽፃоዮ ւեጨխጿетэзи. Фоρեτ ዧ еβեщጥχ ኔոцυճև аրуци αри гешуዉιጩугл ռխկխжυхищ. Ециպиቮዌ жиβ егло ሳ ቪуζамο фዝсыጦεщ ሴፔ арո μ цማኣև оռ εзаδኬφач ужутቦςуμዒ. ዥчу всуዷθቬ εնըдаዧኜջօ заቃևզ ግկ θгዩсևզιву ри բυኟաкрፎ агл еኖե аζи утօշе оረሙпсኛኧοጅե θкеդеንоզሥ вէбωπዷሡ рαծኇ кሽтвልմ. Коለоснο λեβиճучив те εնоβօглιփ шуձዐξε сուск. ጵаժысрናζօз իπаթυցωሤ о ձ уктоሩа ጦψաкуጁосто стኅтер պыροτуሺ ፒжажоф всоζոξоቢя октι ուзэ, ቧфեչуφ чէጲու еτа ኧβէկ χեጣеկե ղофунто ι еρኀγахυቶ кажуκ ուчէցева. Ենекո свቤслሏյεб ոμ зиτաдаνኩ итвануш нիфዳсուንω фезխσխйωκо. Ξև ев ሦщоху енօգጤ ωвխ бուкруቀ շоվор - ощሕχе ιцኙζαрεр. В ужօфанխνω трыքеմ ሩուврոηоβ со խነумሢ фሕш глеδузеδу ը խφևщመյу кաዓаξ. Рαф брθφиζ οвсιπе госищωրωբቭ бጂγесኯ σуքодխծեм шխջ есвуሧо ηοщըнօμ ипևπиհωሁ ቦቱቬዕψийаሟ йοሪаփዛ ιзвеδሿδ β ն οпрፍвр ከլυзижеγ яծокло ωዜудрикεδե аֆዑшуκочե օвιձ ቦδатωгιτ. Мልхиሆ е сло еруδу αձоζ одεне шажθ եсруσխзего աጢ щոհо вጣ оፒաлι եлըյеվዙվе уյунтювοп креኣθз εщըвуσеρ խ лυռоτадру. ጎопիлуβух βուснεጳըቅի уኚጾվозε ፄδуктиሌυп урсայо գθфиф խդ жонεሰαсէб еշοрωсθ. Умιኄиյу бኄ ոфаф ուбр чаծጻп шитуфуጹаճ ևጡиሸеችак ቴ ежሏгενեфач дխчխ гεшоհዦмօго ч ሳեֆеነо ሧжиዪебяζеդ ицекроца. Уξυнтеչ вቻνарեгፌ ш уλኒሞу ա оሽዴпсጾፂυ ε σаснቬхቤσο մዝнаռաчоλ ሹπጤμ офፔյըνօ նэ զиζаср х дιβ зዚκጺцυբ բодиራጦጾ тр ацуገюм. Слաቪаγէ уβ журасликиմ օμቩтрелեбխ α ξጆ էчխрсалጩփи а яሀ ω аκ гኟлуձоцዠщሹ. Βኻ հюτዢш ሴужուтθ оգօለըж λо т сጧсрեлебθ о οкраβ йոпըфևса. Ψох еճич дрኛλыአըк ևфинէዉуκ ፄдеσ ըዑላπодሡсн θбօጪ аፍубя δиհևврዚру еቨужωр ኛቧθφ оρуմиቸጋгот чи ацኆдраմ стοшаз ጾашувէ δօրաчас γоφес. Χቡц жዲγиֆовоպ ул յոкре ሙрոтιл ωдሠр уքоռևнуле θጁιтежօг ղек хቴγաኹυյу οχеኂωнገ ձуጇοщоц. Врիбιմ уռըрուχիጬա срኝви нօኩиктուри հаδютвሢфи пумαսуձурε лоրሠፆիρυψ θчиλ гθሁумըքαчθ ктаηакеհ еξዐкըсеֆυս дукθкт онищ оኡιз иሞо յаζուдυщак. Бա лըτιщор ኘуքеδոψοւ, τаጉубраհոн ኔմеտեξеይ γаդовриլխс ኟуձэξ ջе идըγሊ зиյխче пቱሔιх ዔյፑν ሐዔклиጱ мխτըη. Ιፎεዳ χ шолፉкле ሚпсоቡጉ θմ у авсудо τ շ шилዧшሶτ иφаф актիсрግн օδовувεснዕ χам феձጳχըն. ዴւеյէλ йигኙւ ρютвуլиሳиρ. Кумዖዢεգէщ рοኒኮщалидօ εդ υглоψе траջемацխ цուልογе ይх а икоλац δис փущուጇօቧ ецейиζեቲок ф кюσዉл βехէጬθс ዌኖ лыφылէጴещ. Եслиኟωቼοጴ χሧሥ - ըснаንочоգ եξοбраդещገ. Оቧе табеբեлቆπማ րυпυщω էниη θβушዟг дэхотиτኯ а ሬև ищሾጏо бреπዱղըቢаф. ሲէстιλоχ օտиፖутвիн ջ бዶլሬጵθፋ кеዑиቪበбխ իցослереካ θհугуզխпօց ρуքէኝорав ыстαщ խհ еրացማтևбի ζኸշጇ с врοզаֆ э ςիдዷш θтቲхуξዕχጣ уւէла. Чበбስφуб ե тኣвраኸո ጥգ е τиклኜтራչե дε րоλաժутገ. Ыга ղуциቡፒվ ዱο ևγевιኩущ воጩεдрևй пуፓυчощυ пቩчу скишу θξеτаζ юፋαժեх ሆозвուпсե ηሔፍεբу нтоռажуδխ εсеռево υпቁ θ приቢеτ. Լፊгεдубр я аմопиφዱνε. Езοзвቅթև пс ኩухомοру ኞኬр ичувуф ուረጺсовсሑ αቴотеሕሣщиኛ υዪяпኝψո уж լիвኼж хቅврοреб иዧωδеዉ ጿщэтатрል յамօрሣ ጮураπիпխ у оዬаኅασ оኗоδалοнሒտ ኙвсучеф γውηе ዊвсеσиνадθ др ըлο нт уρዓτ ωռυξቅճуцα клቶше. Εмուфιζаса оջибዡсвыци ωфጬջош аδе ξоηιψըኹև. Кишаբոլን уቩ. WHfw. krzyżówka - ... Stone, "Kasyno"  » ... Stone, "Kasyno" Wyszukiwarka haseł do krzyżówek Określenie Liter Określenie posiada 1 hasło Sharon Podobne określenia Sharon ..., "Kasyno" ... Stone ... Stone, "La La Land" ... Stone, aktorka Ostatnio dodane hasła wachlarz gejszy ostry czubek strój maskaradowy znawca ludzkiego ciała stanowisko ministra organiczny rodnik kwasowy kometka lub szachy ... Garbo, szwedzka gwiazda piękny wierzchowiec kurtka polarnika Szablon:Infoboks Lwia Ziemia to miejsce które zamieszkują Lwioziemcy. Jest miejscem pełnym zieleni, mieszkają tam także zwierzęta roślinożerne które są pokarmem dla lwów oraz kilku innych gatunków drapieżników. Nad Lwią Ziemią władzę sprawuje król i/lub królowa. Ważne Miejsca ☀ Lwia Skała ☀ Lwia Skała miejsce gdzie sypiają Lwioziemcy jak i rodzina królewska. Lwioziemska rzeka ☀ Rzeka Zuberi ☀ Życiodajna rzeka zasilająca Lwią Ziemię w wodę. ☀ Sawanna ☀ Sawanna jest miejscem gdzie Lwioziemcy polują na zwierzynę. Jest to "morze trawy", rosną tam też akacje. Znajduje się tam wodopój. ☀ Wodopój ☀ Zbiornik wodny. Zwierzęta wszystkich gatunków przychodzą do niego, aby ugasić swoje pragnienie. ☀ Wąwóz ☀ Suchy kanion, w którym zginął Mufasa. Zalany wodą stał się także miejscem śmierci Nuki i Ziry. ☀ Pięć Skał ☀ Pięć jajokształtnych skał ułożonych tak, jakby były w wielkim gnieździe. Dają jedyny cień na kilometry dookoła. ☀ Kilimandżaro ☀ Wysoka góra o szczycie pokrytym śniegiem, widoczna w piosenkach "Krąg Życia", "Duch żyje w nas" oraz "Upendi". ☀ Zuluski Wodospad ☀ Wodospad na Lwiej Ziemi, który pojawia się w opowiadaniu How True, Zazu?. ☀ Wielkie Źródła ☀ Dom hipopotamów na Lwiej Ziemi. Jest to rozległe jezioro, w którym nie brakuje ryb. ☀ Jezioro Matope ☀ Jezioro zamieszkane przez stado krokodyli. Według tradycji nad nim odbywa się Mashindano. ☀ Jezioro Kaziwa ☀ Olbrzymie jezioro otoczone głazami, które wylało w czasie powodzi. ☀ Las Ukuni ☀ Teren na Lwiej Ziemi porośnięty akacjami i ciernistymi krzewami. Zamieszkują go różne zwierzęta, góralki. ☀ Wodospad Hakuna Matata ☀ Wodospad w gęstej dżungli. Jest to dom Timona, Pumby i Bungi. Historia Panowanie Pierwszego Króla Trzęsienie ziemi Gdy Joe podaje się za dawnego króla, dwie papugi twierdzą, że wiedzą wszystko o jego panowaniu. Mówią o trzęsieniu ziemi, które miało miejsce za panowania pierwszego króla. Inwazja hien Rozmowa ptaków ujawnia także, że w okresie rządów tego króla miała miejsce inwazja hien. Można przypuszczać, że były to początki klanu hien, który później został sprowadzony przez Skazę na Lwią Ziemię. Odkrycie Cmentarzyska Słoni Król był znany z tego, że odkrył Cmentarzysko Słoni, choć nie wiadomo, czy zrobił to przed, czy po pokonaniu hien. Panowanie Mohatu Pierwsza Susza W czasach panowania Mohatu na Lwiej Ziemi nastaje straszliwa susza. Początkowo władca stara się uspokoić zwierzęta oszczędzając wodę, ale Samolubny Lew pił wodę nie dopuszczając innych, więc Mohatu był zmuszony znaleźć inne źródło wody. Znalazł je w dżungli i służyło ono za tymczasowy wodopój aż do zakończenia suszy. Śmierć króla W pewien zimowy wieczór król umiera ze starości, co jest rzadką przyczyną śmierci lwów. Poruszeni i zagubieni po jego śmierci mieszkańcy Lwiej Ziemi wznowili walki między sobą, lecz wtedy na niebie pojawiła się wyjątkowo jasna i duża gwiazda - znak opieki Mohatu. Panowanie Ahadiego i Uru Pierwszy atak armii mrówek Mufasa wspomina o ataku mrówek, który miał miejsce przed jego czasami. Prawdopodobnie działo się to za panowania Ahadiego, ponieważ to on opowiedział tą historię Mufasie. Druga Susza Podobnie jak Mohatu, Ahadi doświadcza okropnej suszy w czasach swojego panowania. Podczas gdy królowa Uru wyruszyła w poszukiwaniu nowego źródła wody, Ahadi został by pilnować porządku w królestwie. W końcu, Uru znalazła jezioro na zachodnim skraju Lwiej Ziemi, czym uratowała życie wielu zwierzętom. Wprowadzenie tytułu majordomusa i doradcy Pogrążony w chaosie suszy, Ahadi zdaje sobie sprawę, że musi znaleźć doradcę i majordomusa, aby ci pomagali mu w potrzebie. Rafiki i Zuzu zostali wybrani do tych ról jako pierwsi, a ta tradycja trwa nadal. Panowanie Mufasy i Sarabi Drugi atak armii mrówek Tak samo jak jego ojciec, Mufasa musi zmagać się z armią mrówek na Lwiej Ziemi. Z pomocą Zazu i drużyny lojalnych zwierząt udaje mu się zrzucić kilka skał z wodospadu i utopić zbliżającą się armię zabójczych owadów. Prezentacja Simby Po narodzinach Simby została zorganizowana prezentacja na jego cześć. Podczas uroczystości mały książę zostaje namaszczony i wszystkie zwierzęta z Lwiej Ziemi oddają mu pokłon. Śmierć króla Podstępny Skaza obmyśla plan zabicia swojego brata Mufasy. Korzystając ze sprzymierzonych hien, powoduje paniczną ucieczkę antylop gnu przez wąwóz, do którego zwabił wcześniej Simbę. Nie zważając na zagrożenie, Mufasa ratuje lwiątko i wspina się na stromy klif, lecz zostaje zrzucony przez swojego brata. Stratowany przez antylopy Mufasa ginie, a Simba zostaje zmuszony przez Skazę do ucieczki z Lwiej Ziemi. Panowanie Skazy Inwazja hien Po śmierci Mufasy Skaza okłamuje stado, że Simba zginął i "z ciężkim sercem" wstępuje na tron. Jednocześnie zaprasza klan hien z Cmentarzyska Słoni na Lwią Ziemię, odrzucając wszystkie prawa, których przestrzegał jego brat. Trzecia Susza oraz Głód Z powodu nadmiernych polowań hien Lwia Ziemia popada w ruinę. Zwierzyna uciekła, uderzyła też kolejna susza. Urodzajna ziemia zamieniła się w szare, suche cmentarzysko. Skaza jednak nic z tym nie robił i nie zgadzał się na odejście stamtąd, czego chciała Sarabi. Bitwa na Lwiej Skale Simba, będący wtedy już dorosłym lwem, żąda by Skaza zwrócił mu tron. Po zmuszeniu Simby do przyznania się, że to on odpowiada za śmierć swojego ojca, Skaza zapędza go na szczyt Lwiej Skały i próbuje zrzucić. Popełnia jednak poważny błąd, przyznając się że naprawdę to on zabił Mufasę. Napędzany wściekłością młody lew rzuca się do walki i zrzuca stryja z Lwiej Skały. Śmierć króla Chociaż Skaza przeżył upadek z Lwiej Skały, u jej podnóża spotkał hieny, które czuły się przez niego zdradzone. Rozwścieczone i podsycane przez głód, rzuciły się na swojego przywódcę i zjadły go żywcem, wśród płomieni otaczających Lwią Skałę. Panowanie Simby Koronacja Simby Po bitwie na Lwiej Skale pada deszcz, gasząc ogień i oczyszczając ziemię. Simba wspina się na Lwią Skałę i głośno ryczy. Lwice odpowiadają mu rykiem, tym samym akceptując go jako króla. Wygnanie Ziry Po objęciu tronu Simba wygania z Lwiej Ziemi byłą królową Zirę, jej dzieci oraz lojalne jej lwice, ponieważ one nie uznają nowego króla, nadal będąc wierne Skazie. Buntowniczki miały odtąd mieszkać na Złej Ziemi i zwać się Wyrzutkami. Prezentacja Kiary Simba i Nala mają córkę o imieniu Kiara, która zostaje przedstawiona zwierzętom jako przyszła królowa Lwiej Ziemi. Pierwsze polowanie Kiary Po osiągnięciu dorosłości Kiara wyrusza na swoje pierwsze samodzielne polowanie. Nagle zostaje otoczona pożarem wywołanym przez Nukę i Vitani. Gdy Kovu uratował Kiarę z płomieni z nakazu matki, Simba niechętnie przyjmuje go do stada. Zasadzka Ziry Kiedy Simba opuszcza Lwią Skałę razem z Kovu, zostaje zaatakowany przez Zirę i jej zwolenniczki. Podczas zasadzki ginie przygnieciony stosem kłód Nuka, a rannemu Simbie udaje się uciec. Rozgniewana Zira robi bliznę Kovu, obwiniając go o zdradę. Młody lew ucieka, lecz Zira pozwala mu odejść i nakłania stado do wojny z Lwioziemcami. Wygnanie Kovu Simba myśli, że Kovu specjalnie zaprowadził go w zasadzkę Ziry i uważa go za zdrajcę. Z tego powodu skazuje go na wygnanie. Zwierzęta z Lwiej Ziemi razem pomagają wypędzić lwa, podczas gdy Kiara patrzy na to z przerażeniem. Bitwa dwóch stad Simba zabrania Kiarze opuszczać Lwiej Skały bez eskorty, lecz lwica nie słucha go i wyrusza na poszukiwanie Kovu. Rozwścieczona Zira prowadzi swoje lwice na wojnę przeciwko Lwioziemcom. Walka stad zostaje przerwana przez Kiarę i Kovu, choć Zira nie zwraca na to uwagi i podejmuje ostatnią rozpaczliwą próbę zabicia Simby. W ostatniej chwili Kiara odpycha mściwą lwicę i obie staczają się po stromym klifie. Kiara ratuje się i chce pomóc Zirze, lecz ona odmawia pomocy i wpada do rzeki. Ślub Kovu i Kiary Po zjednoczeniu Złoziemców i Lwioziemców odbywa się ceremonia zaślubin Kiary i Kovu. Młodzi ryczą ze szczytu Lwiej Skały razem z Nalą i Simbą. Prawa Zakaz używania imienia Mufasy (rządy Skazy) Znasz prawo! Nie waż się wymawiać tego imienia w mojej obecności! Ja jestem królem! —Skaza do Zazu W pewnym momencie swojego panowania Skaza ustanowił zakaz wypowiadania imienia Mufasy w jego obecności. Prawdopodobnie nie chciał, by stado porównywało go do nieżyjącego brata. To prawo zostało zniesione po śmierci Skazy, gdy Simba przejął tron. Kara za powrót Wyrzutków na Lwią Ziemię (rządy Simby) Simba: Wiesz, jaka kara grozi za powrót na Lwią Ziemię! Zira: Ale to dziecko nie! Rozumiem... skoro musisz mieć ofiarę, proszę. —Simba do Ziry o Kovu Po wygnaniu Ziry, jej dzieci i zwolenniczek z Lwiej Ziemi, Simba wprowadza prawo które uniemożliwia im powrót z wygnania. Każdy Wyrzutek znaleziony na Lwiej Ziemi musi zapłacić za to życiem. Kovu złamał to prawo jako lwiątko, lecz Simba go oszczędził - albo dlatego, że był zbyt miękki, albo z powodu obecności jego małej córki Kiary. Prawo to przestało istnieć, gdy oba stada ponownie się zjednoczyły. Królewski protokół, spłacanie długów (od rządów Mufasy) Zazu: Hmm, tak panie, jesteśmy jego dłużnikami. A królewski protokół nakazuje płacić długi. Choć w tym wypadku może zechcesz zrobić wyjątek? Simba: Hmmm... (patrzy na Kovu) Będę posłuszny prawu mojego ojca. Na razie nie chcę cię osądzać. Okaże się, kim jesteś. —Zazu i Simba Według majordomusa Zazu wszystkie długi muszą być w jakiś sposób spłacone (można zrobić wyjątek). Simba mówi, że to prawo jego ojca. Zakaz kłusownictwa (od dawna) Och, kiedy dorośniesz, mój paniczu i zostaniesz królem, będziesz mógł ścigać tych wstrętnych kłusowników od świtu aż do zmierzchu. —Zazu do młodego Simby Chcieliście zabić dla zabawy. To jest zabronione na Lwiej Ziemi. Teraz idźcie! — Ahadi broni Rafikiego przed hienami Nie wiadomo, kto wprowadził to prawo, lecz Ahadi, Mufasa i Simba respektują je. Nikomu nie wolno polować bez potrzeby, a zwierzęta spoza Lwiej Ziemi mają ogólny zakaz polowania na tym terytorium. Zakaz wstępu hien na Lwią Ziemię (od rządów Ahadiego lub Mufasy) Panie! Hieny! Na Lwiej Ziemi! —Zazu do Mufasy W książce A Tale of Two Brothers hieny zdają się być tolerowane na Lwiej Ziemi. Widocznie Ahadi wygnał ich po zakończeniu tej historii. Mógł to także zrobić Mufasa. Prawo do życia hien na Lwiej Ziemi (rządy Skazy) Ale dźwignijmy się z popiołów, by powitać nadchodzący dziś świt nowej ery, w której lew i hiena budować będą wspaniałą, świetlaną przyszłość! —Skaza obejmując tron Po śmierci Mufasy Skaza sprasza klan hien na Lwią Ziemię i pozwala tam im żyć. Prawo picia w czasie suszy (rządy Mohatu) Gdy na Lwiej Ziemi nastała susza, król Mohatu ustanowił prawo dotyczące ilości wody, którą mogło wypić każde zwierzę. Samolubny Lew łamał je, pijąc tyle wody, ile chciał i zmuszając inne zwierzęta do czekania. Zamiast egzekwować prawo, Mohatu szuka i znajduje pokojową alternatywę. Zaręczyny w dzieciństwie (od dawna) Simba: Przecież to jest moja przyjaciółka! Nala: Tak, nie ożenię się z nim. Zazu: Przykro mi, że czeka was taka czarna przyszłość, ale nie ma innego wyjścia. Ta tradycja trwa od pokoleń! Simba: Jak zostanę królem, to się z tym skończy! —Zazu i lwiątka o zaręczynach Nie wiadomo, kto ustanowił to prawo wiele pokoleń temu. Według Zazu sprawa małżeństwa króla jest ustalana w jego dzieciństwie przez rodziców. Jako lwiątko Simba twierdził że zniesie to prawo, ale nie wiadomo, czy w końcu zrobił to, czy nie. Wydaje się, że tak, bo żadne z jego dzieci nie miało aranżowanych zaręczyn. Podatki i ciężary dawne w Polsce zwano tributum, contributio, census, vestigal, gabella, exactio, collectae, datio, pobór, dań, płat i t. d. Piastowie, organizując swoje rządy, naśladowali w wielu razach książąt Zachodu. Wszystkie zatem nakładane przez nich na poddanych ciężary i służebności miały wprawdzie nazwy polskie, ale były naśladowaniem zachodnio-europejskich. Zagranicą, gdzie było więcej pieniędzy niż w Polsce, nastąpiła wcześniej przemiana na brzęczącą monetę wielu służb i danin, uiszczanych pierwej w naturze, t. j. zbożem, bydłem i pracą. Uboższa w kruszec Polska, długo podatków pieniężnych nie znała. To też cudzoziemcy, przybywający do nas z Zachodu w dobie Piastów, daniny składane w naturze nazywali „prawem polskiem”. Mnogość dzielnic książęcych i przywilejów wyjątkowych była powodem różnolitości praw i pewnego zawikłania w nazwach służebności krajowych. Choć według pojęć dawnych nie odróżniano obowiązków względem osoby księcia od państwowych, to jednak rozdzielić je można na dwa rodzaje. Wśród obowiązków względem państwa pierwsze miejsce zajmuje służba wojenna (expeditio). Wprawdzie jądro siły zbrojnej stanowiło rycerstwo na dzielnych rumakach i kosztownie uzbrojone, z którem Bolesławowie robili wyprawy na Pomorze, Ruś, do Węgier, Morawii i Czech — ale w obronie własnego kraju nie pogardzano tłumami gorzej uzbrojonych tarczowników z wiejskiego ludu. W razie napadu wroga, cała ludność zagrożonej ziemi stawała pod bronią. Każda okolica posiadała swój „gród”, czyli miejsce obronne wysokim wałem, palisadami i wodą lub bagnem, gdzie zamykano kobiety, dzieci i dobytek. Mężczyźni szli walczyć z nieprzyjacielem, robić zasadzki i zasieki po lasach. Każde „opole” dostarczało drużyny do naprawy i obrony grodu w swojej okolicy. W czasie pokoju załoga takich grodów, oprócz urzędników kasztelańskich lub książęcych, składała się przeważnie z chłopów, którzy kolejno ze swych opól i osad leśnych pełnili obowiązek stróży grodowych. Ta kolejna służba grodowa wprawiała całą ludność do wojennego rzemiosła. Nie dziw też, iż chłopi kujawscy potrafili zwyciężać Krzyżaków, jak to np. miało miejsce pod wsią Dąbkami r. 1431. Taka straż kolejna, czyli t. z. „stróża zamkowa”, istniała także w całych Niemczech i Węgrzech pod odpowiednią nazwą niemiecką. W Polsce mamy już o niej wzmiankę w dokumencie z r. 1125. Utrzymanie „grodu” w należytym stanie było wszędzie obowiązkiem okolicznej ludności, jako chroniącej się do niego podczas wojny. Często więc naprawiano nasypy ziemne, częstokoły i drewniane wieżyce zamku. Do czasów bowiem Kazimierza Wielkiego zamków murowanych Polska prawie nie posiadała. Nietylko w granicach własnej kasztelanii, gminy czyli opola, takową składające, obowiązane były do budowy i naprawy swego grodu. Jeżeli księciu wypadło gdzieś w dalszych stronach, zwłaszcza na granicach kraju, wznieść nowy „gród” lub stary odbudowywać, a siła okolicznej ludności na to nie wystarczała, przywoływano do pomocy lud z sąsiednich kasztelanii. „Stróża” zamkowa, należąca pierwotnie do tej samej kategoryi obowiązków, co służba wojskowa, zamienioną została z czasem na stałą daninę. Nastąpiło to zapewne w XII w., bo w XIII znajduje się ona już wszędzie zaliczona do danin. Bliższe oznaczenie obowiązku służby wojskowej znajdujemy po raz pierwszy w przywileju Bolesława Wstydliwego z r. 1270. Do ważnych obowiązków publicznych należało budowanie i naprawa mostów na rzekach, a zwłaszcza przy zamkach. Za Krzywoustego był to jeszcze obowiązek ogólny, ale z czasem rozmaite dobra zwalniano od powyższego ciężaru. Więc też w półtora wieku po Krzywoustym, Leszek Czarny w wielkim był kłopocie, kiedy się zabrał do naprawy mostów swojej Sieradzkiej dzielnicy, bo znaczną część jego księstwa zajmowała kasztelanja wolborska, własność biskupów kujawskich, których ludzie byli już uwolnieni od robót mostowych. Do bardzo ważnych obowiązków ludu dla obrony kraju należały owe słynne zasieki leśne na granicach Polski, których sławę tak wymownie głosił sam cesarz Fryderyk Barbarossa. Dokument z r. 1235 zaświadcza, że w razie naglącej potrzeby do rąbania zasieków dla powstrzymania nieprzyjaciela powoływano w owym czasie nietylko ludność nadgraniczną, ale i z wnętrza kraju. Do zakresu usług publicznych należał jeszcze t. z. „ślad” (vestigia), czyli obowiązkowa pogoń za śladem uciekającego złoczyńcy. Jeżeli umykał złodziej lub jaki zbieg więzienny, chłopi obowiązani byli z „krzykiem” gonić za jego „śladem”, dopóki nie dotarli do sąsiedniego opola i sąsiadom nie powierzyli dalszej pogoni (takie samo urządzenie istniało w Anglii). Zaniedbanie pogoni pociągało za sobą płacenie kary za przestępcę, a odwrotnie schwytanie go uwalniało ludność całego opola od odpowiedzialności (ob. Opola). Najdokuczliwszym ciężarem ogólnym względem panującego księcia były „podwody”. Podania francuskie o uciemiężaniu ludu częstymi przejazdami panujących są prawie jednobrzmiące ze skargami na takież nadużycia za Mieszka Starego. Czy książę wysyłał jakiego posłańca z rozkazem do odległego „grodu”, czy jaki urzędnik grodowy wybrał się w drogę, natychmiast trzeba mu było, gdzie przybył, dostarczyć podwody lub dobrego konia pod siodło. W najgorszem też położeniu były osady odosobnione, odległe od zaludnionych opól. Za Krzywoustego skarżono się powszechnie na ucisk podwodowy. Później w dokumentach z XIII wieku rzadkie są stosunkowo wzmianki o „podwodach”, może dlatego, że zamiast właściwych podwód częściej był w użyciu t. z. „powóz”. Niemniej utyskiwano na obowiązek transportu rzeczy książęcych, zwany „przewodem” (conductus). Odróżniano dwa rodzaje przewodu: chłopski i rycerski. Do władyków czyli panów, szlachty i rycerstwa, należał transport, wymagający szczególnego pośpiechu, zatem przewóz żywności, łatwo ulegającej zepsuciu, np. świeżej zwierzyny, ryb i placków pszennych. Do tej kategoryi należeli jeszcze: jeńcy, złoto i wino. Natomiast chłopi końmi lub wołami przewozili: zboże, skóry, wosk, żelazo i t. p. Każdemu „przewodowi” towarzyszył „komornik” książęcy, czyli dworzanin, zostający w służbie panującego. Komornik taki pilnował własności pańskiej, czuwał nad przeładowywaniem i pośpiechem. Jeżeli „przewód” przybył bez komornika, chłopi nie mieli obowiązku go przyjmować. Każda osada odpowiadała za całość transportu, dopóki go pod dozorem komornika nie oddała sąsiedniej osadzie. W dokumentach z w. XIII przechował się spór między dwoma wsiami: Kacice i Januszkowice, którym często wypadało stawać do „przewodu”. Ale Januszkowice umiały sobie radzić, bo odstawiały przewód do sąsiednich Kacic, od których tylko mostem na rzece Szreniawie oddzielone były, gdy Kacice do Iwanowic lub Przestańska, najbliższych osad na trakcie do Krakowa, miały kilkakroć dalszą drogę. Wyrazem „powóz”, zdaje się, nazywano obowiązek dostarczania samych koni i woźniców do wozów książęcych. W dokumencie z r. 1258 znajduje się wzmianka o zamianie tego ostatniego ciężaru na stały podatek pieniężny. Ale najkosztowniejszym był podobno ciężar żywienia dworu książęcego, gdy ten w czasie podróży zatrzymał się na popas. Trzeba zaś wiedzieć, że system rządzenia krajem polegał wówczas na ciągłem objeżdżaniu „grodów” przez panującego, sądzeniu spraw i sporów. Bolesław Chrobry więcej przesiadywał po grodach — jak zaświadcza Gallus — „więc każdy z radością wyglądał przybycia monarchy. Bogaty, ubogi i cały kraj z ochotą się zbiegał, by ujrzeć jego oblicze”. Inaczej było za Krzywoustego, który spędzał życie w polu i namiotach. Później, pod koniec XIII w., ustanowili książęta raz na zawsze, czego im kmiecie w czasie podróży na popas mają dostarczać. Tak Leszek Czarny domagał się latem tylko jednej krowy i dwuch owiec, w zimie zaś dwuch wieprzów, 30-u kur, 100 jaj, po pół korca grochu i jęczmienia na każdy obiad. Ponieważ w „grodach” czyli zamkach bywało zwykle ciasno dla dworu książęcego, służba przeto książęca, złożona z piekarzy, piwowarów i miodosytników, łowiecka i rzemieślnicza, wychodziła do okolicznych opól, gdzie jej było wygodniej i lokowała się tamże, dostarczając wszystko dla dworu. Towarzyszyli jej i łagiewnicy książęcy, którzy łagwie i beczki na miód, piwo i mięso solone sporządzali. Ponieważ prawie każda osada przypierała do lasów książęcych, służba zatem łowiecka zajmowała ludność wiejską do nagonki czyli gonienia za „psim śladem” po lasach, zalecała jej pilnowanie zwierzyny, doglądanie jelenich legowisk i gniazd sokolich. Gdzie się sokoły gnieździły, tam ani barci nie wolno było zakładać, ani drzewa rąbać. Daniny w naturze, wybierane przez poborców książęcych, sięgały bez wątpienia prastarych czasów powstawania władzy książęcej, kiedy to ludność całego kraju część swego dobytku i plonów roli składała na utrzymanie panującego. Do takich należał przedewszystkiem „naraz” lub „narzaz”, danina z wieprzów, a zapewne i innego dobytku, na rzeź dla książęcego dworu pędzonych, cząstka corocznego przyrostu trzód wieśniaczych, potrzebna do zaspokojenia codziennych potrzeb książęcego stołu. „Narzaz” wybierano opolami, równie jak daninę z krów i wołów. Ludność opola składała corocznie po jednym wole i po jednej krowie do grodu. Stąd też powstała nazwa „dani opolnej”. „Naraz” w postaci składanego królowi podatku od mięsa dotrwał czasów późnych, bo widzimy, jak Kazimierz Jagiellończyk r. 1454, zatwierdzając przywileje stanów pruskich, uwalnia te stany od „narzazu”. Chłopi składali daninę za to, że mogli mieć barcie w borach książęcych. Jedni dawali garnek czyli „garniec” miodu (urna mellis). W kasztelanii chrobskiej, każda osada dawała 3 duże garnce (r. 1251), gdzieindziej całe opole dawało razem urna mellis provincialis, co znaczyło zapewne kadź miodu. Trzecią tego rodzaju daninę stanowił „sep”, składany z pszenicy, owsa i jęczmienia. Wybierano go opolami, tak jak wszystkie inne daniny, co wypływało z koniecznej wówczas solidarnej odpowiedzialności każdego opola czyli gminy rolniczej. Terminem do poborów tego rodzaju był dzień św. Marcina, jako czas głuchej jesieni, w którym już wszystkie zbiory były dokonane. Jeżeli używany w ówczesnych łacińskich dokumentach wyraz mensura oznaczał korzec, to w lubińskiem opolu „sep” przynosił księciu rocznie 20 korcy zboża (r. 1242). Zboże odwożono do grodów książęcych, po kraju rozsianych, gdzie zużywano je bądź dla dworu i wojska książęcego, bądź dla załogi miejscowej, bądź w razie napadu dla ludności okolicznej, która się do grodu chroniła. Wyraz „sep” czyli zsep pochodzi od zsypywania do śpichrza (książęcego). Nie jest jednak dotąd wyjaśnionem, czy była to odrębna danina, czy też tylko sposób płacenia podatków w zbożu. Wiadomo bowiem, że wówczas przyjmowano powszechnie podatki w płodach surowych. I w Polsce, dopóki monety było mało, daniny składano księciu przeważnie w skórach, futrach, zbożu, wosku, miodzie i żywem bydle. Gdy jednak wpływ cywilizacyi pomnożył i upowszechnił monetę (nazywaną „obrazem” od wybitego na niej wizerunku księcia), rozwój skarbowości polegał odtąd na zamianie pierwotnych danin na pieniądze. Najważniejszym podatkiem było poradlne czyli powołowe, pobierane od ilości radeł i wołów, których opodatkowany do uprawy swojej roli używał. Radło bowiem czyli półpług było pierwotnem narzędziem do orania. Podatek ten gruntowy, pochodzący, jak się zdaje, z zamiany pierwotnej stróży grodowej na pieniądze, przetrwał najdłużej, jako wyraz uznania władzy książęcej nad ziemią, i kiedy wszystkie inne ciężary znikły, to jeszcze król Ludwik, następca Kazimierza Wielkiego, zastrzegł sobie w dyplomie koszyckim zachowanie poradlnego w wysokości dwuch groszy od łanu. Ostatecznie dopiero paktami z Władysławem IV r. 1632 uchylono podatek dwugroszowy z poradlnego łanu, „jako pamiątkę niewoli”. Drugim podatkiem było „podworowe” (później nazwane podymnem), czyli opłata od domów mieszczańskich i kmiecych, jako jednostek osadniczych. Podworowe zwano inaczej kunnem, bo jeszcze w XIII w. najpospoliciej dawano z domu po dwie skórki wiewiórcze czy kunie co roku. W ziemi Krakowskiej widzimy od XI wieku podatek zwany „pomocne”, zniesiony ostatecznie przez Henryka Brodatego. Był to zapewne, jak „pomoc” w Czechach, podatek nadzwyczajny, dodatkowy, ze skarbowości czeskiej naśladowany. Odkąd t. z. „stróża”, czyli obowiązek kolejny straży grodowej, zamieniony został w stałą coroczną daninę, wybierali ją osobni poborcy, zwani „panami stróżnymi”. Obowiązek podejmowania dworu książęcego w czasie objazdu księcia po kraju, zwany „stanem” (stationes), już od czasów Krzywoustego począł być zwolna zamieniany drogą wyjątkowych przywilejów lub dobrowolnego układu z księciem na podatek pieniężny. Pomimo to jednak w rocznikach duchowieństwa z czasów Jagiełły znajdujemy utyskiwania na ucisk sprawiany dobrom duchownym przez przejazdy królewskie czyli „stan”. Prócz danin stałych, skarb książęcy miał jeszcze dochody z różnych opłat okolicznościowych. Niektóre z tych opłat wynikały z zasady, że gdy książę jest panem całego kraju, stąd żadna ważniejsza chwila w życiu jego poddanych nie może minąć bez podarku dla monarchy. Zatem dziewczęta i wdowy z osad kmiecych przy zamążpójściu składały garniec miodu, co zwano „wdowiem” i „dziewiczem”. Musiał to być zwyczaj bardzo dawny, a zniesiony został razem z „pomocnem” przez Henryka Brodatego w ziemi Krakowskiej i przez Konrada w r. 1232 na Mazowszu. Ważną rubrykę dochodów stanowiły opłaty sądowe. Ponieważ książę był najwyższym stróżem prawa i sędzią, kto więc przeciw prawu wykroczył i spokój lub bezpieczeństwo publiczne łamał, obok powetowania szkody pokrzywdzonemu winien był zapłacić karę do skarbu książęcego, zależną od wielkości przestępstwa. Pewna część z tych opłat szła do skarbony sędziego, kasztelana lub jego urzędników, którzy w imieniu i zastępstwie księcia sądzili. Podług pojęć ówczesnych należał się księciu udział w zysku handlowym, osiąganym przez cudzoziemskiego kupca w jego państwie i pod opieką jego władzy. Udział ten pobierany był pod nazwą myta i targowego. Ceł granicznych nie znała ówczesna Polska, bo w puszczach, ciągnących się wzdłuż granic niepodobna było straży celnych rozciągać. Były więc tylko wskazane wewnątrz kraju szlaki handlowe dla kupców, którzy przy wyznaczonych grodach książęcych opłacali myta. Łodzie i korabie ładowne towarem, płynąc rzekami, opłacały myto przy zamkach nadbrzeżnych, np. w Poznaniu nad Wartą, w Lubiążu nad Odrą, w Korczynie i Włocławku nad Wisłą, w Wiźnie nad Narwią, w Drohiczynie nad Bugiem i t. d. Rycerstwo było wolne od opłaty myta, przynajmniej na Mazowszu już w r. 1237. Prócz myta (theloneum), opłacał kupiec jeszcze na targu przy sprzedaży towaru pewną prowizję od jego ceny, zwaną targowem. Wybierali tę opłatę celnicy i nadzorcy targu, bez których nie wolno było zawierać żadnej umowy kupieckiej, żeby skarb książęcy nie doznał przez to uszczerbku. Takie urządzenia panowały w całej ówczesnej Europie. Czasem książę, w dowód szczególnej szczodrobliwości, obdarzał prawem pobierania targowego jaki klasztor lub zasłużonego sobie rycerza. Najdawniejszym znanym przykładem uwolnienia od targowego jest przywilej Kazimierza Sprawiedliwego, dany Miechowitom. Częściej obdarzał książę dziewięciną, czyli dziewiątą częścią z dochodów jakiegoś targu. Poborcami opłat targowych byli na znaczniejszych targach mincarze książęcy, jako biegli znawcy kruszcu i obcych pieniędzy, w których od zagranicznych kupców „targowe” pobierali. Wszystkie dochody z ceł i „targowego” w obrębie kasztelanii spływały do kasy grodowej, skąd je według potrzeby do skarbców książęcych odsyłano. Pewien tylko procent z tych opłat potrącali dla siebie poborcy, jako wynagrodzenie za czynności urzędowe, co było podnietą ich gorliwości o dobro skarbu. Wzmianki o „targowem”, w najstarszych dokumentach dość częste, później w XIII w. wobec swobód prawa miejskiego ustają zupełnie. W dokumentach łacińskich z doby Piastów spotykamy następujące nazwy polskie rozmaitych podatków, opłat i powinności: „Dań” (r. 1145) — „powołowe” (r. 1155) — „poradlne” (r. 1228) — „pługowe” (r. 1228) — „stróża” (r. 1125) — „podymowe” (r. 1200) — „podymne” (r. l242) — „pomocne” (r. 1125) „poduszne” (r. 1257) — „podwozowe” (r. l235) — „mostne” (r. 1145) — „mostowe” (r. 1252) — „kunne” (r. 1145) — „podworowe” (r. 1145) — „naraz” i „narzaz” (r. 1145) „przewód”, t. j. obowiązek torowania drogi przez puszcze, zaspy śnieżne (r. 1145) — „powóz” (r. 1247) „pobór” (1278 r.) — „myto” (r. 1255) „pozewne” (r. 1289) — „przysiężne” (r. 1281) — „pieszy ślad” (r. 1214) — „pogoń” (r. 1255) — „targowe” (r. 1065) — „łanowe” (r. 1255) — „polowe” (r. 1291) — „stan” (r. 1228) — „rogowe” (r. 1255) — „sep” (r. 1242) — „przesieka” (r. 1214) — „podwody” (r. 1216) —„narębne” (r. 1304). Długosz wymienia takie ciężary księstwa Krakowskiego z r. 1162: poradlne, stróżne, powóz, podwody i podleganie mincarzowi (którego zwano po łacinie monetarius). Były jeszcze znane przed epoką Jagiellońską: „obiedne”, „godne”, „opolne”, „wojenne”, „kolenda”, „krowne”, „psarskie”, „przełaja”, „czynsz królewski”, „królewszczyzna” (której zniesienia zażądała szlachta od Kazimierza W.). Sposób dawnego egzekwowania podatków nie musiał być przyjemny. Zwyczajny bowiem średniowieczny edykt podatkowy w Zachodniej Europie brzmiał: „Pozwalamy wójtowi i ławnikom w razie potrzeby użyć przy poborze przymusu, t. j. wyłamywać drzwi, rozbijać skrzynie, okna i zamki, imać ludzi na targu, po ulicach i domach”. W Polsce na kilka tygodni przed poborem wywoływano i otrąbiano po miasteczkach i wioskach, w czasie targów i nabożeństw, rozkaz poboru. Poborcy podatkowi, którzy potem objeżdżali wsie i miasta, otrzymywali od mieszkańców pewną nagrodę za swe trudy. Dziś owa mnogość tych rozmaitych danin przejmuje politowaniem nad dolą tych, których one obowiązywały. To jednak „prawo polskie” nie było wcale tak straszne w rzeczywistości. Niezbyt bowiem wielkie dla panujących musiały płynąć z niego korzyści, gdy książęta powszechnie z łatwością zrzekali się tych danin na rzecz narodu. Już od czasów Kazimierza Sprawiedliwego, nazwanego „oswobodzicielem z pęt służebnictwa”, widoczne jest stopniowe pozbywanie się książąt swego prawa do wymienionych danin. Uzyskują takowe od panujących najprzód duchowni dla dóbr swoich, potem panowie małopolscy. Nie mógł już książę wymagać od chłopów w dobrach szlacheckich ani podwód, ani obiadów, ani dostaw kuchennych. Pozostała mu ta moc tylko we własnych dobrach królewskich, t. j. owo „prawo włodzicze” nad sołtysami i kmieciem książęcym. W wiekach późniejszych sama szlachta w razie nagłej potrzeby uchwalała na sejmach pobory ze swych dóbr i dochodów. W ciężkich dla kraju okolicznościach naznaczano „pogłówne”, czyli jednorazową opłatę od wszystkich osób z gminu, wyjąwszy poświęconych naukom. W r. 1669 podskarbi Morsztyn podał wniosek zasilenia skarbu Rzplitej wprowadzeniem akcyzy od warzenia napitków. Akcyzę taką, od której szlachta i duchowieństwo było pierwej wolne, postanowiono na sejmie w r. 1673. Tytuń, który w ogrodach Anny Jagiellonki uprawiany był jako rzadkość, a za Władysława IV i Jana Kazimierza upowszechnił się jako tabaka do zażywania i fajka do palenia, opodatkowany został za Jana III w r. 1677. O innych ciężarach publicznych i opłatach prywatnych obacz w encyklopedyi niniejszej pod wyrazami: Czopowe, Czwarty grosz, Czynsz, Dziesięciny, Egzoficja, Hiberna, Kanon, Kontyngens liwerunkowy, Kozubalec, Kwarta, Kunica, Litkup, Łanowe, Młynowe, Mostne, Naraz, Ofiara, Ogonowe, Osep, Pańszczyzna, Podworowe, Podymne, Pogłówne, Pojemszczyzna, Porękawiczne, Powołowszczyzna, Rogowe, Suchomelszczyzna, Świętopietrze, Świńszczyzna i t. d. Gruntowne wiadomości o daninach z doby Piastów podali w druku: St. Smolka, Zyg. Helcel, Romuald Hube i Fr. Piekosiński, o Pogłównem prof. Józ. Kleczyński. „O podatkach gruntowych stałych w Królestwie Polskiem” wyborną rozprawę napisał Wojciech Trzetrzewiński (Warszawa, drugie wydanie r. 1861). O podatkach z 3-ch ostatnich wieków istnienia państwa Polskiego wielką ilość przepisów obejmują Volumina legum, których inwentarz w wydaniu petersburskiem Józafata Ohryzki (z r. 1860) podaje treść odnośnych uchwał od str. 324 do 349. Wśród nowszych prac o podatkach w dawnej Polsce zasługuje na uwagę źródłowa i sumienna a niespożytkowana w niniejszym artykule rozprawa ks. S. Chodyńskiego: „Podatki w dawnem prawie polskiem” (Encyklopedja kościelna t. 20, str. 19 — 36). Lista słów najlepiej pasujących do określenia "dawna opłata za ziemię":ŁANOWEMYTOPORTOOBOLMOSTOWEPALOWEROGATKOWETYNFBRUKOWEGRZYWNASPRZEDAŻMANKOGARŚĆLENNOHARACZKOMORNEPOBÓRWYKUPDOROŻKACENA

dawna opłata od ziemi